Changes in India's China policy

ଗତ ଜୁଲାଇ ମାସ ୬ ତାରିଖ ଦିନ ତିବତର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଅଧ୍ୟାତ୍ମିକ ନେତା ତଥା ରାଷ୍ଟ୍ର ମୁଖ୍ୟ ପରମ ପାବନ ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କ  ୮୭ ତମ ଜନ୍ମ ଦିନ ଥିଲା । ଏହି ଅବସରରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଦଲାଇଲାମାଙ୍କୁ ଟେଲିଫୋନ କରି ତାଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦିନର ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଇଥିଲେ । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ  ଦଲାଇଲାମାଙ୍କୁ ଦ୍ୱିତୀୟ ଥର ପାଇଁ  ଦଲାଇଲାମାଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଜନ୍ମ ଦିନରେ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଇଥିଲେ ।  ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ  ମୋଦୀ ଏହାର ସୂଚନା ନିଜେ ଟ୍ୱିଟ କରି ଦେଇଥିଲେ ।

ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମାନେ ପୂର୍ବରୁ ଦଲାଇଲାମାଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଜନ୍ମ ଦିନରେ ଶୁଭକାମନା ଜଣାଇବା ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା କେବେ ହେଲେ ପବ୍ଲିକ ଡୋମେନରେ ନ ଥିଲା । ପୂର୍ବରୁ  ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମାନେ ଦଲାଇଲାମାଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦିନରେ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଉଥିଲେ ନା ନାହିଁ , ସେ ବିଷୟରେ କିଛି ସ୍ପଷ୍ଟତା ନାହିଁ । ସେମାନେ ଦଲାଇଲାମାଙ୍କୁ ପୂର୍ବରୁ ମଧ୍ୟ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଉ  ଥାଇ ପାରନ୍ତି ହେଲେ କେବେ ହେଲେ ଏହାକୁ ସେମାନେ ସାର୍ବଜନୀନ କରୁ ନଥିଲେ । ତେବେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠେ ଯେ  ଭାରତ ସରକାର ଏହାକୁ କାହିଁକି ସାର୍ବଜନୀନ କରୁ ନ ଥିଲେ । ଏହାର କାରଣ ହେଉଛି ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ  ମନରେ ସବୁ ବେଳେ ରହି ଆସିଛି ଯେ ଏଭଳି କଲେ ଚୀନ ଭାରତ ପ୍ରତି ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ଯିବ ।

ଚୀନର  ଦଲାଇଲାମାଙ୍କ ପ୍ରତି  ପ୍ରବଳ ଘୃଣାଭାବ ରହିଛି । ଚୀନ ସରକାରଙ୍କର ଦଲାଇଲାମାଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଧିକାରିକ ଷ୍ଟାଣ୍ଡ ହେଲା ଯେ ଦଲାଇଲାମା ହେଉଛନ୍ତି ଜଣେ ‘ବିଭାଜନକାରୀ ନେତା’ । ତେଣୁ ଦଲାଇଲାମାଙ୍କୁ କେହି ମହତ୍ୱ ନ ଦିଅନ୍ତୁ ଏହି ଚେଷ୍ଟା ଚୀନ ବାରମ୍ବାର କରିଥାଏ । କୌଣସି ଦେଶ ଯେତେବେଳେ ଦଲାଇଲାମାଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଦେଶକୁ ଯିବାକୁ ଭିସା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ସେତେବେଳ ଚୀନ ତାର ସମସ୍ତ କୂଟନୈତିକ, ଆର୍ଥିକ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାର କରି ଭିସା ପ୍ରଦାନ ନିଷ୍ପତିକୁ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବାକୁ ଚାପ ପକାଇଥାଏ । ବେଳେ ବେଳେ ଚୀନ ଏଥିରେ ସଫଳ ହୋଇଥାଏ ଓ ଅନେକ ଦେଶ ଚୀନର ଚାପ ଆଗରେ ମୁଣ୍ଡ ନୂଆଇଁ ଦଲାଇଲାମାଙ୍କୁ ଦିଆ ଯାଇଥିବା ଭିସାକୁ ରଦ୍ଦ କରିଥାନ୍ତି ଓ କେତେକ ସ୍ଥଳେ ଦଲାଇଲାମାଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବିତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବା ବ୍ୟାଖ୍ୟାନକୁ ରଦ୍ଦ କରି ଦେଇଥାନ୍ତି ।  ଏହାର ଅନେକ ଉଦାହରଣ ଅତୀତରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଲିଛି । ଦଲାଇଲାମାଙ୍କ ସହ ସମ୍ପର୍କରେ ଚୀନ କେତେ ମାତ୍ରାରେ ବ୍ୟଥିତ ହୋଇ ଯାଏ ତାହା ଏଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୁଏ ।  

ଏହି କାରଣରୁ ପୂର୍ବର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମାନଙ୍କୁ ଲାଗୁଥିଲା  ଦଲାଇଲାମାଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦିନରେ ଶୁଭକାମନା ଜଣାଇବା ବିଷୟରେ ଅବଗତ କରାଇ ବିନା କାରଣରେ  ଚୀନକୁ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିବାର କୌଣସି ଲାଭ ନାହିଁ ।  କିନ୍ତୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଏପରି କରୁ ନାହାନ୍ତି । ସେ ଦଲାଇଲାମାଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦିନରେ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଇ ତାକୁ ସାର୍ବଜନୀନ କରିବା ସହ ଚୀନକୁ କଡା ବାର୍ତା ଦେଇଛନ୍ତି । କୂଟନୀତିରେ ସବୁ କଥା ବାର୍ତା ଜରିଆରେ ଦିଆ ଯାଇଥାଏ ଓ ଭାରତ ସରକାର ଓ ମୋଦୀ ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଆପଣାଇଛନ୍ତି ।

ତେବେ ୧୯୫୦ ମସିହା ପର ଠାରୁ  ଭାରତ ସରକାରଙ୍କର ଚୀନ ପ୍ରତି ନୀତି କଣ ଥିଲା । ଚୀନ ଯେେତେବେଳେ ତିବତକୁ ଗ୍ରାସ କରୁଥିଲା ସେତେବେଳେ ଭାରତ ସରକାର ଏହାର ପ୍ରତିକାର କରିବା ପରିବର୍ତେ ଚୁପ ରହିବାକୁ ଶ୍ରେୟସ୍କର ମନେ କଲେ । ପଣ୍ଡିତ ନେହେରୁଙ୍କ ସମୟରୁ  ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ନୀତି ଥିଲା ଯେ ଯଦି ଚୀନକୁ ତିବତର ବଳି ଦେଇ ଦିଆ ଯାଏ ତେବେ ଚୀନ ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇ ଯିବ ଓ ଭାରତ ସହ ମିତ୍ରତାର ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନା କରିବ । ମାତ୍ର କାହା ପାଟିରେ ଯଦି ରକ୍ତ ଲାଗି ଯାଏ ତେବେ ସେ ସେତିକିରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୁଏ ନାହିଁ । ଚୀନ  କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ସେଇଆ ହେଲା । ଚୀନ ଯେତେବେଳେ ତିବତ ଉପରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଅଧିକାର କରି ସାରିଲା ତା ପରେ ୧୯୬୨ ମସିହାରେ ଭାରତ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରି ଦେଲା ଓ ହଜାର ହଜାର ବର୍ଗ ମାଇଲ ଭାରତୀୟ ଭୂମି ଉପରେ କବଜା କରି ନେଲା । ଏହା ପରେ ମଧ୍ୟ ଭାରତ  ସରକାର କୌଣସି ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କଲେ ନାହିଁ ଓ ଚୀନ ପ୍ରତି ସେହି ପୁରୁଣା ନୀତି ଅର୍ଥାତ ଚୀନକୁ ଖୁସି କରିବା ନୀତି ଜାରି ରଖିଥିଲେ ।

ମୋଦୀ ସରକାର ଆସିବା ପରେ ଭାରତର ଚୀନ ନୀତିରେ ପରିବର୍ତନ ଆସିଥିବା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଛି । ଏହାର କିଛି ଉଦାହରଣ ଉପରେ ଆମେ ଦୃଷ୍ଟି ପକାଇବା ।  ୨୦୧୪ ମସିହାରେ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ  ଯେତେବେଳେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କଲେ ସେତେବେଳେ ପଡୋଶୀ ଦେଶ ମାନଙ୍କର ରାଷ୍ଟ୍ର ମୁଖ୍ୟ ମାନଙ୍କୁ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ସାମିଲ ହେବାକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିଥିଲେ । ତତ୍କାଳୀନ ନିର୍ବାସିତ ତିବତ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଲବଜାଙ୍ଗ ସାଙ୍ଗେଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ଦେଇଥିଲେ । ଲବଜାଙ୍ଗ ନିଜେ ଏକ ସାକ୍ଷାତକାରରେ କହିଥିଲେ ଯେ ସେ  ଭାବିଥିଲେ ଯେ  ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଶହ ଶହ ଲୋକଙ୍କ ଭୀଡରେ ତାଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଡକା ହୋଇଛି । ସେ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ପତ୍ର ଧରି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସ୍ଥଳକୁ ପହଂଚିଥିଲେ । ସାଧାରଣ ଗେଟରେ ପ୍ରବେଶ ପାଇଁ ପହଂଚିଥିଲେ ଓ  ସେ ସୁରକ୍ଷା କର୍ମୀଙ୍କୁ କାର୍ଡ ଦେଖାଇବା ବେଳେ ସୁରକ୍ଷା କର୍ମୀ ମାନେ ତାଙ୍କୁ ଆଗ ଧାଡିରେ ଅର୍ଥାତ ରାଷ୍ଟ୍ର ମୁଖ୍ୟ ମାନଙ୍କର ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷିତ ଥିବା ଆସନକୁ ନେଇ ଯାଇଥିଲେ । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପରେ ବିଭିନ୍ନ ରାଷ୍ଟ୍ର ମୁଖ୍ୟଙ୍କ ସହ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ  ଫଟୋ ଉଠାଇଥିଲେ ଓ ସେଥିରେ ମଧ୍ୟ ଲବଜେଙ୍ଗଙ୍କୁ  ସାମିଲ କରା ଯାଇଥିଲା ।  ଲବଜେଙ୍ଗ ସେହି ସାକ୍ଷାତକାରରେ ଏହାର ଉଲ୍ଲେଖ କରିବା ସହ ଏହାକୁ ନେଇ ସୁଖଦ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ।

୨୦୧୪ ମସିହାରେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ  ସମୟରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ  ନିର୍ବାସିତ ତିବତ ସରକାରରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ର ମୁଖ୍ୟ  ଭାବେ ନିମନ୍ତ୍ରିତ କରି ଚୀନକୁ କଡା ସଂକେତ ଦେଇଥିଲେ ଓ ସେହି ସମୟରୁ ହିଁ ଭାରତର ଚୀନ ନୀତିରେ ପରିବର୍ତନ ସମ୍ଭବ ବୋଲି ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ ।

ଏବେ ଆଉ ଏକ ଘଟଣା ଉପରେ ଦୃଷ୍ଟି ପକାଇବା ।  ଭାରତର ସେନାରେ ଭାରତରେ ରହୁଥିବା ତିବତୀୟ ମାନେ ମଧ୍ୟ ଅଛନ୍ତି । ସ୍ପେଶାଲ ଫ୍ରଂଟିଅର ଫୋର୍ସ ବା (ଏସଏଫଏଫ)ର ଗଠନ ୧୯୬୨ ମସିହାରେ ଭାରତ –ଚୀନ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ହୋଇଥିଲା । ତିବତୀୟ ମାନେ ଏଥିରେ ଅଛନ୍ତି । ୧୯୭୧ ମସିହାରେ ପାକିସ୍ତାନ ସହ ଭାରତର ଯେଉଁ ଯୁଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା ସେଥିରେ ଏସଏଫଏଫର ତିବତୀୟ ଜବାନ ମାନେ ଅପ୍ରତିମ ବୀରତ୍ୱର ପରିଚୟ ଦେଇଥିଲେ । ୧୯୯୯ ମସିହାରେ କାରଗିଲ ଯୁଦ୍ଧରେ ମଧ୍ୟ  ଭାରତ ମାତାର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଏହି ତିବତୀୟ ସୈନିକ ମାନେ ପ୍ରାଣବଳୀ ଦେଇଥିଲେ । ହେଲେ ଭାରତ ତିବତୀୟ ମାନଙ୍କର ଭାରତୀୟ ସେନାରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିବା କଥାକୁ ପ୍ରଚାରିତ କରୁ ନ ଥିଲା ବରଂ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁପ୍ତ ରଖୁଥିଲା ।  ଅନ୍ୟ ଭାରତୀୟ ସୈନିକଙ୍କ ବଳିଦାନ ପରି ତିବତୀୟ ସୈନିକଙ୍କ ବଳିଦାନ ଘଟଣାକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଚାରିତ କରୁ ନଥିଲା । ହେଲେ ଗଲବାନ ଘାଟିରେ ହୋଇଥିବା ସଂଘର୍ଷ ପରେ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଏହି ନୀତିରେ ପରିବର୍ତନ ଆସିଛି ।

ଗଲବାନରେ ଅନ୍ୟ ଭାରତୀୟ ଜବାନଙ୍କ ବଳିଦାନ ସହ ତିବତୀୟ ନିମା ତେଂଜିନ  ମଧ୍ୟ ପ୍ରାଣବଳୀ ଦେଇଥିଲେ । ହେଲେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାର  ତିବତୀୟ ଜବାନଙ୍କ ବଳିଦାନ ଓ ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁୁ ଗୁପ୍ତ ଭାବେ ନ କରି ସାର୍ବଜନୀନ ଭାବେ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ତିବତୀୟ ଜବାନଙ୍କ ବଳିଦାନ ପାଇଁ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟାରେ ଲୋକ ହାତରେ ଭାରତର ଜାତୀୟ ପତାକା  ଓ ତିବତର ଜାତୀୟ ପତାକା ଧରି ଭାରତ ମାତା କି ଜୟ ଓ ତିବତ ଜିନ୍ଦାବାଦର ନାରା ଦେବାର ଦେଖା ଯାଇଥିଲା । ଏ ସବୁ  ଜାତୀୟ ଓ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଗଣମାଧ୍ୟମ ସାମନାରେ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ଘଟଣା ମଧ୍ୟ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଚୀନ ନୀତିରେ ପରିବର୍ତନକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ରୂପେ ରେଖାଙ୍କିତ କରିଥିଲା ।  

ମୋଦୀ ସରକାର ଭାରତର ସେହି ପୁରୁଣା ପାରମ୍ପାରିକ ଚୀନକୁ ତୁଷ୍ଟିକରଣ କରିବାର ନୀତିକୁ ପରିବର୍ତନ କରି ଏକ କଡା ବାର୍ତା ଦେଇଛନ୍ତି । ଏହା ଖୁବ ପୂର୍ବରୁ ହେବା ଉଚିତ ଥିଲା । ବିଳମ୍ବରେ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଏହି ନୀତିରେ ପରିବର୍ତନ କରିଥିବାରୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଦେବାକୁ ପଡିବ ।