ଶାରଦୀୟ ପାର୍ବଣରେ ସବୁଠି ମା' ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ଉପାସନା ଚାଲିଥିବାବେଳେ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ନିଆରା ଦୃଶ୍ୟ । ନାଗା ଉପାସନା । ବଳିଷ୍ଠ ଚେହେରା, ବୀର ଦର୍ପ ଠାଣି ସମ୍ପନ୍ନ ନାଗା ମୂର୍ତ୍ତି ଅନ୍ୟ କେଉଁଠି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେନା । ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଉଥିଲେ ନାଗା ସାଧୁ । ସେଥିପାଇଁ କାଳକ୍ରମେ ସାହି ଗଳି କନ୍ଦିରେ ପୂଜା ହୋଇ ଆସୁଛନ୍ତି ବୃହତ୍ ନାଗା ସାଧୁ ମୂର୍ତ୍ତିମାନ ।

ମୋଟା ନିଶ ଦାଢ଼ି ପଗଡ଼ି, ମଥାରେ ସିନ୍ଦୂର କଲି । ବାଘ ଛାଲ ପରିଧାନ ପୂର୍ବକ ଦେହରେ ପିନ୍ଧିଥାନ୍ତି ରାମରଜ । ମସ୍ତକରେ ସିରସ୍ତ୍ରାଣ ସାଙ୍ଗକୁ ବାହୁରେ ଏରାପକ୍ଷୀ ପର । କେହି ବି ଦେଖିଲେ ଅଦ୍ଭୁତ ଅନୁଭବ କରିବା ସ୍ୱାଭାବିକ । କିମ୍ବଦନ୍ତୀ କହେ ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ଓ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରକୁ ଯେତେବେଳେ ବାହ୍ୟ ଶତ୍ରୁ ଆକ୍ରମଣ କରୁଥିଲେ, ସେତେବେଳେ ନିଜକୁ ଯୁଦ୍ଧ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଥିଲେ ନାଗା ସାଧୁ । ବିଭିନ୍ନ ସମରାଭ୍ୟାସ କରିବା ସହ ଖୀର, ସର ଆଦି ଖାଇ ନିଜ ଶରୀରକୁ ଯୋଦ୍ଧା ଭଳି ଗଢି ତୋଳୁଥିଲେ । ଏବଂ ନିଜର ପରାକାଷ୍ଠା ବଳରେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଓ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରକୁ ଚତୁର୍ଦିଗରୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଉଥିଲେ । ଯଦିଓ ଏମାନେ ପୁରୁଷ ଥିଲେ କିନ୍ତୁ ଯେହେତୁ ଏମାନେ ମାଆଙ୍କ ବଳରେ ବଳିୟାନ ଥିଲେ ତେଣୁ ବନ ଦୁର୍ଗା ମନ୍ତ୍ରରେ ଏହି ନାଗା ଉପାସନା କରାଯାଏ ।

ମହା ସପ୍ତମୀ, ମହାଅଷ୍ଟମୀ, ମହା ନବମୀ ଓ ବିଜୟା ଦଶମୀ ଏହି ଚାରିଦିନ ଧରି ନାଗାମୂର୍ତ୍ତିଙ୍କୁ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରରେ ପୂଜା କରାଯାଉଥିବା ବେଳେ ଏକାଦଶୀ ତିଥିରେ ବିସର୍ଜନ କରିବାର ପରମ୍ପରା ରହିଛି । ନାଗା ଉପାସନା ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ବହନ କରେ । ବୀରପୁରୁଷ ଠାଣିରେ ଏହି ନାଗାପୂଜା ପରମ୍ପରା ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରର ଯାଗା ଆଖଡ଼ା ସହ ଜଡିତ ବୋଲି ଗବେଷକ ମତ ଦିଅନ୍ତି ।

ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ମହାପ୍ରଭୁ ମଧ୍ୟ ନାଗାର୍ଜୁନ ବେଶରେ ଦର୍ଶନ ଦେବାର ବଳିଷ୍ଠ ପରମ୍ପରା ରହିଛି । ସାହି ଯାତ ସମୟରେ ବି ସାହି ଭେଣ୍ଡିଆମାନଙ୍କୁ ନାଗା ରୂପରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରର ବାଲିସାହି, ହରଚଣ୍ଡୀ ସାହି, ଦୋଳମଣ୍ଡପ ସାହି, ବାସେଳୀ ସାହି ସମେତ ପଶ୍ଚିମ ଦ୍ୱାର, ମାଜଣା ଜାଗା, ନରେନ୍ଦ୍ର କୋଣ ଓ ସିଦ୍ଧମହାବୀର ଆଦି ସ୍ଥାନରେ ଶାରଦୀୟ ଦୁର୍ଗାପୂଜା ଅବସରରେ ବିଶାଳକାୟ ନାଗାମୁର୍ତ୍ତି ପୂଜା କରାଯାଉଛି ।

ଏହାର ନିର୍ମାଣ ଶୈଳୀ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଟେ । ବିରାଟକାୟ ନାଗା ମୂର୍ତ୍ତିର ମୁଣ୍ଡରେ ହାଣ୍ଡିଆ ଥିବାବେଳେ ବାମ ପାଦ ନିକଟରେ ବ୍ୟାଘ୍ର ରହିଛି । ନାଗାମୂର୍ତ୍ତିର ପଛପଟେ ତାଟି ରହିଥିବାବେଳେ ହାତରେ ଓଳମାଳ, ରୁଦ୍ରାକ୍ଷ ମାଳି, କାଠମାଳି, ବାଙ୍କ ଛୁରୀ ଓ ଢାଲ ରହିଥାଏ । ସେହିପରି ନାଗାଙ୍କ ମୋଟା ନିଶଦାଢ଼ି, କପାଳରେ ସିନ୍ଦୁର କଲି ଶୋଭାପାଉଥାଏ । ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ବ୍ୟତୀତ ନାଗା ମୂର୍ତ୍ତି ଅନ୍ୟ କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେନାହିଁ । ଷଷ୍ଠୀ ଓଷା ଠାରୁ ଏହି ବିଶାଳ ମୂର୍ତ୍ତିର ନିର୍ମାଣ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ଆଉ ପୂଜା ସମୟରେ ସପ୍ତମୀ ତିଥିରୁ ପୂଜା ହୁଏ । ଗବେଷକଙ୍କ ମତରେ ରାମାନୁଜଙ୍କ ସମୟରୁ ହିଁ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରରେ ନାଗା ଉପସନା ପ୍ରଚଳିତ ।

ବିଜୟ ଦଶମୀ ଅର୍ଥାତ୍ ଦଶହରା ପରଦିନ ଏକାଦଶୀ ଦିନରେ ସିଂହଦ୍ୱାର ଠାରେ ବିଭିନ୍ନ ଗୋଶାଣୀ ମୂର୍ତ୍ତି ଓ ସମ୍ପାତ୍ତି, ବୁଢ଼ାବୁଢ଼ୀ, ଜଟାୟୁ ଆଦି ସମସ୍ତ ପୂଜିତ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ନେଇ ହୁଏ ଦେବସଭା । ନାଗାମାନେ ମଧ୍ୟ ସେଠାରେ ଯାଇ ଏକତ୍ରିତ ହୁଅନ୍ତି । ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ଏକାଦଶୀର ମହାଦ୍ବୀପ ଉଠିଵା ସହ ଅନ୍ୟ ମୂର୍ତ୍ତି ମାନଙ୍କ ସହ ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ଯାଇ ମେଲାଣି ନିଅନ୍ତି ନାଗା ମୂର୍ତ୍ତି ।

Argus News | argus news | Odisha Latest News, Breaking News, Trending News, Live TV