ଦେଶରେ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ଲୋକସଭା ଏବଂ ରାଜ୍ୟସଭା ସାଂସଦମାନେ ମଙ୍ଗଳବାର ଭୋଟ ଦେଇଛନ୍ତି। ଭାରତରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି-ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ଏବେ ବି ଭୋଟ୍ ବାଲଟ୍ ପେପର୍ ମାଧ୍ୟମରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ। ଭୋଟ୍ ବାକ୍ସରେ ଦିଆଯାଏ। ଭୋଟ୍ ସମୟ ଶେଷ ହେବା ପରେ ବାକ୍ସରୁ ବାଲଟ୍ ପେପର୍ ବାହାର କରି ଗଣନା କରାଯାଏ। ଦେଶର ଏହି ଦୁଇଟି ଶୀର୍ଷ ସାମ୍ବିଧାନିକ ପଦ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ କେବଳ ବାଲଟ୍ ବାକ୍ସ ମାଧ୍ୟମରେ କରାଯାଏ, ଇଭିଏମ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ନୁହେଁ। ଏହା ପଛରେ କାରଣ କ’ଣ ?

ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ସାମ୍ବିଧାନିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ଗୋପନୀୟତା, ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଏବଂ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଗମ୍ଭୀରତା। ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ଏବଂ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ନିୟମ ନିଶ୍ଚିତ କରେ ଯେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏବଂ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ଗୁପ୍ତ ମତଦାନ ହେବ।

ସମ୍ବିଧାନରେ କ’ଣ କୁହାଯାଇଛି ?

ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏବଂ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭୋଟରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଗୋପନୀୟ ଭାବେ ଅଲଗା ଅଲଗା ଭୋଟ କାଗଜରେ ମୋହର ମାରିବା ଦ୍ୱାରା ହୋଇଥାଏ । ଏହା ସମ୍ବିଧାନର ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୫୪ ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି-ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନ ଆଇନରେ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି। ତେଣୁ, ଏହି ନିର୍ବାଚନ କେବଳ ଆଇନଗତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅନୁସରଣ କରି ବାଲଟ୍ ପେପର ମାଧ୍ୟମରେ ପରିଚାଳିତ ହୁଏ।

ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏବଂ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ନିର୍ବାଚନକୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଉଭୟ ଗୃହର ସାଂସଦମାନେ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ସେମାନଙ୍କର ଭୋଟ ଦିଅନ୍ତି। ଗୁପ୍ତ ଭୋଟିଂ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ବାଲଟ୍ ପେପର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ। ଏହାଦ୍ୱାରା ନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଏ ଯେ ଭୋଟିଂ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଗୋପନୀୟ ରହିବ। EVM ର ଗୋପନୀୟତା ଉପରେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି ସହମତି ନାହିଁ।

ଏହାର ଏକ କାରଣ ହେଉଛି ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଥିବା ପ୍ରାଥମିକତା ବ୍ୟବସ୍ଥା, ଯଦିଓ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ନାହିଁ। ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ, ଭୋଟରମାନେ ସେମାନଙ୍କ ପଦ ଅନୁସାରେ ଅନେକ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ଭୋଟ ଦିଅନ୍ତି। ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା EVM ରେ କରାଯାଏ ନାହିଁ କାରଣ ଏଥିରେ ପ୍ରାଥମିକତା ଅନୁସାରେ ଭୋଟ ରେକର୍ଡ କରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ। ବାଲଟ ପେପରରେ ପ୍ରାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରାଥମିକତା ଅନୁସାରେ ଭୋଟ ଦେବା ଜରୁରୀ ହୋଇଥାଏ ।

ଏହା କ’ଣ ପରମ୍ପରା ଯୋଗୁଁ ?

ବାଲଟ୍ ପେପର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସ୍ୱଚ୍ଛ ରଖେ। ଯଦି କୌଣସି ବିବାଦ ଦେଖାଦିଏ, ତେବେ ବାଲଟ୍ ପେପରଗୁଡ଼ିକୁ ଗଣନା ଏବଂ ଯାଞ୍ଚ କରାଯାଇପାରିବ। ଏହି ପ୍ରକାରର ନିର୍ବାଚନ ଭାରତରେ ବହୁ ଦିନ ଧରି ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଆସୁଛି। ଏହି ପରମ୍ପରା ଏବେ ବି ଜାରି ରହିଛି, ଏହାକୁ ନିରାପଦ, ନିରପେକ୍ଷ ଏବଂ ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ।

ଇଭିଏମ୍ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଅନେକ ଥର ଦାବି ହୋଇଛି

ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଦେଶରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏବଂ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ଇଭିଏମ୍ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ଦାବି ହୋଇଆସୁଛି । କିନ୍ତୁ ଏହାକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇ ନାହିଁ। ଏହାର ସମର୍ଥକମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ଇଭିଏମ୍ ଦ୍ୱାରା ଏହି ଭୋଟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରାଯାଇ ପାରିବ, ଗଣନାରେ ମଧ୍ୟ କମ୍ ସମୟ ଲାଗିବ ଏବଂ ମନୁଷ୍ୟକୃତ ତ୍ରୁଟିର ସମ୍ଭାବନା ହ୍ରାସ ପାଇବ। କିଛି ସଂଗଠନ, ବିଧାୟକ, ସାଂସଦ ଏବଂ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ମଧ୍ୟ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅଧିକ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଏବଂ ଶ୍ରୀଘ୍ର ହେବା ପାଇଁ ଆଧୁନିକ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବ୍ୟବହାର କରାଯିବା ଉଚିତ।

କାହିଁକି ଏହା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉ ନାହିଁ?

ବର୍ତ୍ତମାନର ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ବାଲଟ ପେପର ଉପରେ ଆଧାରିତ। ଏହାକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବା ପାଇଁ ସଂସଦରେ ଏକ ସଂଶୋଧନ ଆବଶ୍ୟକ । ଯାହା ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇନାହିଁ। ଏତେ ଉଚ୍ଚ ପଦବୀ ନିର୍ବାଚନରେ EVM ଗ୍ରହଣ କରିବା ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ବାଲଟ ପେପର ଉପରେ ଆଧାରିତ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ନିରାପଦ ଏବଂ ସ୍ୱଚ୍ଛ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ।

ପୁରୁଣା ବାଲଟ ବାକ୍ସ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ କି ?

ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏବଂ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ସର୍ବଦା ନୂଆ ବାଲଟ ବାକ୍ସ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ। ପ୍ରତ୍ୟେକ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ନୂଆ, ସଫା ବାଲଟ ବାକ୍ସ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ। ଏହା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଏ ଯେ ବାଲଟ ବାକ୍ସ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଖାଲି ଏବଂ ସିଲ୍ ହୋଇଛି। ପ୍ରତ୍ୟେକ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ରକୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭାବରେ ଡିଜାଇନ୍ ହୋଇଥିବା ନୂଆ ବାଲଟ ବାକ୍ସ ସମୟ ଭିତରେ ପହଞ୍ଚାଯାଏ।

ପୁରୁଣା ଭୋଟ ବାକ୍ସକୁ କ’ଣ କରାଯାଏ ?

ନିର୍ବାଚନ ଶେଷ ହେବା ପରେ, ବ୍ୟବହୃତ ଭୋଟ ବାକ୍ସଗୁଡ଼ିକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ଭାବରେ ସଂରକ୍ଷଣ କରାଯାଏ। ଯାହା ଦ୍ଵାରା ଭବିଷ୍ୟତରେ ଆବଶ୍ୟକ ହେଲେ ଯାଞ୍ଚ ପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇପାରିବ।

Argus News | argus news | Odisha Latest News, Breaking News, Trending News, Live TV