୪ ଲକ୍ଷ କାଶ୍ମୀରୀ ପଣ୍ଡିତଙ୍କ ସେହି ଦୁଃଖଭରା କାହାଣୀ, ଶୁଣିବା ଲୋକର ମଧ୍ୟ ଲୋମ ଟାଙ୍କୁରି ଯିବ

19 ଜାନୁୟାରୀର ଅନ୍ୟ ନାମ ଧୋଖା ଓ ବିଶ୍ୱାସଘାତକତା  । ଏହା ହେଉଛି ସେହି ଦୁଃଖର ଦିନ ଯେଉଁଦିନ ଲୋକଙ୍କୁ ନିଜ ଲୋକ ଘରୁ ଚାଲିଯିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲେ  । ସରକାର ମଧ୍ୟ ଆପଣଙ୍କ ପ୍ରତି ସହାନୁଭୂତି ଦେଖାଇ ନଥିଲେ । ଏପରି ଅନେକ ହୃଦୟ ବିଦାରକ ଘଟଣା ଘଟିଥିଲା ତାହା ପୁଣି ଆମ ଦେଶରେ  । ଦେଶରେ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଲୋକଙ୍କ ଉପରେ ଅତ୍ୟାଚାର ହୋଇଥିଲା  । ଲଘୁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟଙ୍କ ସହିତ ଅନେକ ଅତ୍ୟାଚାର ହୋଇଛି କିନ୍ତୁ ସବୁଠୁ ଅଧିକ ଅତ୍ୟାଚାରିତ ହୋଇଛନ୍ତି କାଶ୍ମରୀ ପଣ୍ଡିତ  ।

ଆମେରିକା ଓ ଋଷକୁ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟାପିଲା 19 ଜାନୁୟାରୀ 1990 ହେଉଛି ସେହି ଦିନ ଯେଉଁଦିନ କାଶ୍ମୀର ପଣ୍ଡିତଙ୍କୁ ନିଜ ଘର ଛାଡିବାକୁ ଆଦେଶ ଜାରି ହୋଇଥିଲା  । କାଶ୍ମୀରକୁ ନେଇ ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ଯୁଦ୍ଧ 1947ରେ ଜାରି ହୋଇଥିଲା  । କିନ୍ତୁ ପାକିସ୍ତାନରେ ଲୋକାଲ ସ୍ଥିତି ଏତେ ଖରାପ ନଥିଲା  । ସମସ୍ତ ଘଟଣା ପରେ ମଧ୍ୟ କାଶ୍ମରୀ ମୁସଲମାନ ଓ କାଶ୍ମୀର ପଣ୍ଡିତଙ୍କୁ ନିଜର ବୋଲି ଭାବୁଥିଲେ  । କିନ୍ତୁ 1980ରେ ପରିସ୍ଥିତି ବଦଳିଗଲା  । ଋଷ ଆଫଗାନିସ୍ଥାନ ଉପରେ ଚଢାଉ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଇଥିଲା  । ଆମେରିକା ତାକୁ ସେଠାରୁ ତଡିବା ପାଇଁ ଯୋଜନା କରୁଥିଲା  । ପରେ ଆଫଗାନିସ୍ଥାନର ଲୋକଙ୍କୁ ମୁଜାହିଦିନ ବନାଗଲା  । ଏହି ଲୋକେ ଜୀବନକୁ ଭୟ ନକରି ଋଷର ସୈନିକଙ୍କୁ ମାରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ  । ଏଥିରେ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ସେହି ଲୋକମାନେ ସାମିଲ ହେଲେ ଯେଉଁମାନେ ଆଫଗାନିସ୍ଥାନର ଜନତାଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଥମେ ସମସ୍ୟା ଥିଲେ  । ଏମାନଙ୍କ ଟ୍ରେନିଂ ପାକିସ୍ତାନୀ କବଜାରେ ଥିବା କାଶ୍ମୀର ହେବାରେ ଲାଗିଲା  । ଫଳରେ ପାଖାପାଖି ଲୋକଙ୍କ ସହିତ ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧ ହେବା ଆରମ୍ଭ ହେଲା  । ଏମାନଙ୍କୁ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ପାକିସ୍ତାନର ଶାସକ ଜେନେରାଲ ଜିୟା ପ୍ରେରଣା ଦେଲେ  । ସେ ଉଚ୍ଚ ପଦରେ ରହି ସେହି ସମସ୍ତ କାମ କରୁଥିଲେ  । କ୍ରୁରତା ତାଙ୍କ ଶାସନ ଥିଲା  । ଜନତାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଅପରାଧ କରାଉଥିଲେ  ।

ଯେତେବେଳେ ଏପରି ଲୋକଙ୍କ ଉପରେ ପୋଲିସ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କଲା ସେତେବେଳେ ବାକି ମୁସଲମାନମାନେ ମଧ୍ୟ ଆସିଗଲେ  । କିଛି ସ୍ଥାନରେ ନିର୍ଦ୍ଦୋଶମାନେ ମଧ୍ୟ ଫସିଗଲେ  । ଏବେ ଧର୍ମ ଉପରେ ଆଙ୍ଗୁଠି ଉଠିବା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଗଲା  । ସେମାନେ କହିଲେ ଯେ ଆମେ ପୂର୍ବରୁ କହୁଥିଲୁ କାଶ୍ମୀର କାଫିର ଆମ ଶତ୍ରୁ, ସେମାନଙ୍କୁ ଏଠାରେ ରହିବାକୁ ଦିଆନଯାଉ  । କାଶ୍ମୀରରେ ପଣ୍ଡିତ କେବେବି 5 ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ନଥିଲେ  । ଅବଶ୍ୟ କିଛି ସ୍ଥାନରେ ଅଭିଯୋଗ ହେଉଥିଲା ଯେ 15ରୁ 20 ପ୍ରତିଶତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଣ୍ଡିତ ରହୁଛନ୍ତି  । କିନ୍ତୁ ଏହା ନିଶ୍ଚତ ଯେ ପୋଲିସ ଓ ପ୍ରଶାସନରେ କାଶ୍ମରୀ ପଣ୍ଡିକ ଠିକଠାକ୍ ଥିଲା  । ଜଜ୍, ଡାକ୍ତର, ପ୍ରଫେସର, ସିଭିଲ୍ ସର୍ଭେଣ୍ଟ ଆଜି ପଦରେ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ସହଜରେ ନଜର ଆସିଯାନ୍ତି  । ଫଳରେ ଧର୍ମାନ୍ଧ ଲୋକଙ୍କୁ ସହଜରେ ଟାର୍ଗେଟ୍ ମିଳିଗଲା  ।

2016ରେ ମଧ୍ୟ ସେହି ଘଟଣା ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ କାଶ୍ମୀର ପଣ୍ଡିତ ବର୍ଷବର୍ଷ ଧରି ରହିଆସୁଥିଲେ ତାଙ୍କୁ ଘର ଛାଡିବା ପାଇଁ କୁହାଗଲା  । ପ୍ରଥମେ ପାଖାପାଖି ଲୋକେ ସପୋର୍ଟ କଲେ ଯେ ଆପଣଙ୍କୁ କେଉଁଆଡେ ଯିବା ଦରକାର ନାହିଁ  । କିନ୍ତୁ ପରେ କିଛି ଡରରେ ଏବଂ କିଛି ୟୁନିଟିର ଭାବନାରେ କହିଲେ ଉତ୍ତମ ହେବ ଯେ ଆପଣମାନେ ଏଠୁ ଚାଲିଯାନ୍ତୁ  । ବସମାନଙ୍କରେ ବ୍ଲାଷ୍ଟ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା  । ସବୁବେଳେ ଗୁଳି ଚାଲିଲା  । କେବଳ ଏହା ନୁହେଁ ଯେ ପଣ୍ଡିତମାନେ ମଲେ, ମୁସଲମାନମାନେ ମଧ୍ୟ ମରିବାକୁ ଲାଗିଲେ  । କିନ୍ତୁ ଧର୍ମର ନିଆଁ ଏତେ ତେଜ ଥିଲା ଯେ ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁର ଶବ୍ଦକୁ ଆତଙ୍କବାଦୀମାନେ ଦବାଇ ଦେଲେ  । ସବୁ ସ୍ଥାନରେ ଗୁଞ୍ଜରିତ ହେଲା ଯେ ପଣ୍ଡିତମାନଙ୍କୁ ବାହାର କରିଦିଆଯାଉ  ।

ଗୁଲାମ ମୋହମ୍ମଦ ଶାହ ସରକାର ମଧ୍ୟ ଏହି ନିଆଁରେ ଘିଅ ଢାଳିଲେ  । 1986ରେ ଗୁଲାମ ମୋହମ୍ମଦ ଶାହ ନିଜ ଭିଣୋଇ ଫାରୁଖ ଅବ୍ଦୁଲାଙ୍କ ଠାରୁ ସତ୍ତା ଛଡାଇନେଲେ ଏବଂ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବନିଗଲେ  । ନିଜକୁ ଠିକ୍ ଦର୍ଶାଇବା ପାଇଁ ସେ ଏକ ଭୟାନକ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଲେ  ।  ଘୋଷଣା ହେଲା ଯେ ଜାମ୍ମୁର ନୂଆ ସିଭିଲ୍ ସେକ୍ରେଟେରିଏଟ୍ ଏରିୟାରେ ଏକ ପୂରୁଣା ମନ୍ଦିରକୁ ଭାଙ୍ଗି ଭବ୍ୟ ଶାହ ମସଜିଦ୍ ନିର୍ମାଣ କରାଯିବ  । ଏହାପରେ ଲୋକମାନେ ସ୍ୱର ଉଠାଇଲେ ଯେ ଏପରି ହେବନି  । ଏହାପରେ କାଶ୍ମୀର ପଣ୍ଡିତଙ୍କ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଗଲା  । ସାଉଥ୍ କାଶ୍ମୀର ଓ ସୋପୋରରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଆକ୍ରମଣ ହେଲା  । ସମ୍ପତ୍ତି ଲୁଟ୍ କରାଗଲା, ହତ୍ୟା ଓ ରେପ୍ ମଧ୍ୟ କରାଗଲା  । 12 ମାର୍ଚ 1986ରେ ରାଜ୍ୟପାଳ ଜଗମୋହନ ଶାହଙ୍କ ସରକାରଙ୍କୁ ଦଙ୍ଗା ରୋକିନପାରିବାରୁ ବହିଷ୍କାର କରିଦେଲେ  ।

2016ରେ ମଧ୍ୟ ସେୟା ହେଲା ଯାହା 1990ରେ ହୋଇଥିଲା  । 14 ସେପ୍ଟେମ୍ବର 1989ରେ ବିଜେପିର ନେତା ପଅଡିତ ଟିକା ଲାଲ ଟପଲୁଙ୍କୁ ସମସ୍ତଙ୍କ ସାମ୍ନାରେ ହତ୍ୟା କରିଦିଆଗଲା  । ହତ୍ୟାକାରୀ ଧରାପଡିଲାନି । ଏହା କାଶ୍ମୀର ପଣ୍ଡିତଙ୍କୁ ସେଠାରୁ ହଟାଇବା ପାଇଁ ପ୍ରଥମ ହତ୍ୟା ଥିଲା  । ଏହାର ଦେଢ ମାସ ପରେ ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ଜଜ୍ ନୀଳକଣ୍ଠ ଗଞ୍ଜୁଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଦିଆଗଲା  । ଗଞ୍ଜୁଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କୁ ଅପହରଣ କରିନିଆଗଲା  । ଓକିଲ ପ୍ରେମନାଥ ଭଟଙ୍କୁ ମାରିଦିଆଗଲା  । 13 ଫେବୃୟାରୀ 1990କୁ ଶ୍ରୀନଗର ଟେଲିଭିଜନ କେନ୍ଦ୍ରର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଲାସା କୌଲଙ୍କ ହତ୍ୟା କରିଦିଆଗଲା  । ଏମାନେ ତ ବଡ ଲୋକ ଥିଲେ  । ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ହତ୍ୟା ତ ଅଗଣିତ ଥିଲା  । ଏହି ସମୟରେ ଜୁଲାଇରୁ ନଭେମ୍ବର 1989 ମଧ୍ୟରେ 70 ଅପରାଧୀ ଜେଲରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇଲେ  । କାରଣ ? ଏହାର ଜବାବ ନ୍ୟାସନାଲ କନଫରେନ୍ସ ସରକାର କେବେ ବି ଦେଇପାରିଲେନି  ।

4 ଜାନୁୟାରୀ 1990ରେ ଉର୍ଦ୍ଧୁ ଖବରକାଗଜ ଆଫତାବରେ ହିଜବୁଲ୍ ମୁଜାହିଦିନ୍ ଛାପିଥିଲା ଯେ ସମସ୍ତ ପଣ୍ଡିତ କାଶ୍ମୀର ଘାଟୀ ଛାଡିଦିଅ  । ଛକ ଓ ମସଜିଦ ମାନଙ୍କରେ ଲାଉଡସ୍ପିକର ଲଗାଇ କୁହାଗଲା ଯେ ପଣ୍ଡିତମାନେ ଏଠାରୁ ଚାଲିଯାଅ  । ଏହାପରେ ଲଗାତାର ହତ୍ୟା ଓ ରେପ୍ ହେବାରେ ଲାଗିଲା  । କୁହାଗଲା ଯେ ‘ପଣ୍ଡିତ ଏଠୁ ଯାଅ ଭାରି କିନ୍ତୁ ନିଜ ପତ୍ନୀଙ୍କୁ ଏଠି ଛାଡିଯାଅ  ।’ ଅନେକ ହତ୍ୟା ହେଲା, ରେପ୍ ହେଲା  କିନ୍ତୁ ସବୁ କାହାଣୀ ହୋଇ ରହିଗଲା  । ଜଣେ ଆତଙ୍କବାଦୀ 20 ଜଣଙ୍କୁ ମାରିଦେଇଥିଲା  । ସରକାରୀ କାଗଜପତ୍ର ଅନୁସାରେ 60 ହଜାର ପରିବାର କାଶ୍ମୀର  ଛାଡି ପଳାଇଗଲେ  । ତାଙ୍କୁ ଆଖପାଖ ରାଜ୍ୟରେ ସ୍ଥାନ ମିଳିଲା  । ଯିଏ ଯେଉଁଆଡେ ଜୀବନ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଚାଲିଗଲେ  । 19 ଜାନୁୟାରୀ 1990 ରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଲୋକ କାଶ୍ମୀର ଛାଡିଥିଲେ  । ପ୍ରାୟ 4 ଲକ୍ଷ ଲୋକ ବିସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲେ  । ଅବଶ୍ୟ ଆକଳନ ଅନୁସାରେ ଏବେ ପ୍ରାୟ 20 ହଜାର ପଣ୍ଡିତ କାଶ୍ମୀରରେ ରହୁଛନ୍ତି  ।

ବିସ୍ଥାପିତ ପରିବାର ପାଇଁ ଅନେକ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଓ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପ୍ୟାକେଜ୍ ବାହାର କରୁଛନ୍ତି  । କେତେବେଳେ ଘର ଦେବାର ଘୋଷଣା ତ କେତେବେଳେ ଟଙ୍କା  । କିନ୍ତୁ ଏହି 27 ବର୍ଷରେ ମାତ୍ର ଏକ ପରିବାର ଫେରିଚି  । କାରଣ 1990 ପରେ ମଧ୍ୟ 1997-98 ଓ 2003ରେ ସେଠାରେ ନରସଂହାର ହୋଇଥିଲା  । କେହି ବି ଫେରିବା ପାଇଁ ସାହସ କରିପାରୁନଥିଲେ  । ତେବେ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ସରକାର 2015ରେ କାଶ୍ମୀର ପଣ୍ଡିତଙ୍କ ପୁନର୍ବାସ ପାଇଁ 2 ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ପ୍ୟାକେଜ୍ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ  ।